Vestibüler Migren

Vestibüler Migren

Migren ve denge sisteminin bulguları ile görülebilen bu tablo Günümüzde hekimler tarafından bile yeterince bilinmemektedir. Vestibüler migrenin toplumda görülme oranının düşük olması ve bilinirliğin azlığı nedeniyle hastalar bu semptomları çekmekte ve yeterli tanı konamamaktadır. Halbuki günümüzde son derece yeni olan ve gelişmiş tetkik yöntemleri mevcuttur. Bu tetkik yöntemleri ile diğer denge sistemi hastalıklarından ayrımının yapılması son derece kolaydır. VHİT (Video Head İmpulse testi ) ve VEMP (Vestibuler Evoked Myogenik Potentials)  gibi detay testler, beyin sistemleri hakkında net bilgi veren yeni FMRI görüntüleme yöntemleri tanıda önem arz etmektedir. Tedavi açısından birkaç noktadan yaklaşılmalı denge sistemindeki bozulmanın durumuna uygun manevra çeşitleri ve yeni jenerasyon ilaçlar ile rehabilite edilirken, diğer yandan migren tedavisi yapılmalıdır. R-TMS tedavis de bu hastalarda oldukça fayda sağlamaktadır.

Vestibüler migreni anlarken migrenin kendisini iyi anlamak sorunların çözümünde ana noktadır.

Migren baş ağrısı nedeni büyük olasılıkla beynin içindeki hücrelerdeki hem anormal boşalmalar hem de beynin içindeki ve çevresinde kan damarlarının duvarlarının daraltılması ile ilgilidir.

Her ne kadar migren kelimesi aşırı derecede ağrılı baş ağrısı imgesine benzemekle birlikte, migren genellikle baş ağrısından daha fazlasını içerir. Aslında, zaman zaman baş ağrısı önemsiz olabilir ya da mevcut olmayabilir.

Baş ağrısı hemen önce, migreni yaşayan birçok kişi migren başlamadan önce bir takım uyarışla etkilerden sonra migrenin tetiklendiği bilinmektedir. Görsel bir fenomenin olması migren için önemlidir. Bu gerek ışık gerekse gürültü olabilir. Bazen titrek ışık noktaları veya kayan ışık yazıları, flaşör tarzında yanıp sönen ışık uyarıları gibi görsel aurayla migren tetiklemesi başlar.  Bu görsel fenomenden yaklaşık 15 dakika sonra baş ağrısından ortaya çıkma eğilimindedir.

Migrenin birçok çeşidinin olduğunu ve bazılarının iç kulak dengesi ve mekanizmalarıyla ilişkili belirtiler ürettiğini kabul ediyoruz. Migren belirtilerinin baş ağrılarından bağımsız olarak görülebileceğini de biliyoruz. Örneğin, bazı hastalar baş ağrısı olmaksızın görsel bir sesle karşılaşabilirler, bazı hastalar başın aksine denge ve işitme sorunlarına sahip olabilirler. Bazı vakalarda, uzak geçmişte, sıklıkla ergenlik çağında ve genç erişkin dönemde baş ağrısı olabilir ve baş ağrılarını geçerken aynı anda migrene ilişkin diğer belirtilerin bazıları devam edebilir. Bazı hastalarda vestibüler ( denge ) belirtilerin öncesi veya sonrasında baş ağrısı bulunurken, birçok hastada sadece zaman zaman görülen bir migren baş ağrısı olabilir ve vestibüler belirtiler ile aynı anda ortaya çıkmayabilir. Aslında, vestibüler migren hastalarının çoğunda vestibüler semptomlar ve baş ağrıları aynı anda görülmez.

Klasik Migren Belirtileri

• Başın bir tarafında şiddetli zonklama baş ağrısı
• Mide bulantısı ve kusma
• Işık ve gürültüye aşırı duyarlılık
• Uykuya dalmak için karanlık ve sessiz bir odaya gitme ihtiyacı

Bu bulgular migren hastalarıyla ortaklaşa görünse de birçok kişi migren ve işitme ve dengesini etkileyen iç kulak ve beyin mekanizmaları arasında bir ilişki olduğunun farkında değillerdir.

Migrenin Tanısı?

1. Baş ağrısına bulantı eşlik edip etmediği,
2. Ağrının şiddetinin günlük işlerde fonksiyon kaybına neden olup olmadığı 
3. Ağrıya fotofobi eşlik edip etmediğidir.

Eğer üç sorudan 2’sinin yanıtı evet ise %81 duyarlılık ve %75’lik özgüllükte migren tanısı konulabilir. Migren tanısı koymada güçlük çekilen olgularda bu testten yararlanılabilir.

Vestibüler Migrende, İşitme ve Vestibuler Bulgular

Yetişkin nüfusta migren , vertigo ise %7 olarak bildirilmiştir. Buna göre, %1’ inde migren ve vertigonun rastlantısal birlikteliği beklenirken, vestibüler vertigo ve migren birlikteliği ise %3.2 olarak bulunmuştur. İş gücü kaybı ve yaşam kalitesinde kayıplara neden olmaktadır. Hekimler arasında bile az oranda tanındığı bildirilmektedir.

Vestibüler Belirtiler

• Vertigo
• Dengesizlik
• Baş dönmesi
• Kararsızlık
• Harekete karşı aşırı duyarlılık

İşitme İle İlgili Bulgular

• İşitmenin baskılanması
• Kulak dolgunluk hissi
• Kulak çınlaması

Vestibuler Migren (VM) Tanısı Nasıl Konur?

Vestibüler migren tanısı için 2004 kriterlerine göre migren tanısı olması ve vertigo ataklarının başka nedenlerden kaynaklanmadığının gösterilmesi gerekir. Kesin VM tanısı için orta şiddette tekrarlayan baş dönmesi ataklarına en az iki kez foto-fonofobi ( ışık ve gürültü hassasiyeti) ve görsel ve diğer auraların eşlik ettiği migren tipi baş ağrısı eşlik etmesi gerekir. Olası VM tanısı için ise orta şiddette tekrarlayan baş dönmesi atakları ve vestibüler semptomlar sırasında migren benzeri yakınmalara, atakların %50’sine migren tetikleyicilerinin neden olması, atakların %50’sinden fazlasının migren ilaçlarına yanıt vermesi gibi özelliklerden birinin eşlik etmesi gerekir.

Vertigo şikayeti ile başvuran, kesin migren tanısı olan bir hastada ya da baş ağrıları olan ve migren tanısı konmamış bir hastada, en sık vertigo nedenleri dışlandıktan sonra yeterli bir sorgulama ile vestibüler migren tanısı konur. Vestibüler migren hastalarının, yakınmaların olmadığı dönemde, nörolojik ve nöro-otolojik değerlendirmeleri genellikle normaldir.

VM herhangi bir yaşta görülebilir, kadınlarda daha sıktır. Hastaların çoğunda migren daha önce başlar. Hastaların %40- 70’i pozisyonel vertigodan yakınır, ancak bu pozisyonel vertigo BPPV değildir. Baş hareketine tahammülsüzlük vardır. Baş hareketiyle tetiklenen ya da daha kötüleşen, tekrarlayan dengesizlik vestibüler bir sorunu işaret eden ek bulgulardır. Vertigonun süresi saniyelerden saatlere, bazen günlere uzayabilir. Bazı hastalarda ataktan sonra düzelme haftalar sürebilir. Hastaların -30’unda vertigo tipik migren aurası gibi 5-60 dakika sürer. Atakların bazılarında baş ağrısı eşlik edebilir, bazısında eşlik etmez, bazı hastalarda ise vertigoya baş ağrısı hiçbir zaman eşlik etmez. Baş ağrısı eşlik etmeyen olgularda, vertigoya foto fonofobi, görsel ve diğer auraların eşlik edip etmediği ayrıntılı olarak sorgulanmalıdır. İşitme kaybı ve tinnitus VM’de sık görülmez ancak ancak bildirilen olgular vardır. Kesin migren tanısı olmayan hastalarda tanı koymak oldukça zordur. Taşıt tutması ve ailede migren öyküsü bu kişilerde mutlaka araştırılmalıdır. Vertigo yakınması ile başvuran hastalarda migren tanısını hastayı vertigo açısından değerlendiren hekim de koyabilir. Hastaların yıllardır tipik migren tipi baş ağrısı olmasına rağmen tanısı konmamış olabilir.

Çocuklarda Vestibüler Migren

Migren ve vertigo birlikteliği son yıllardaki çalışmalardan önce de, migren ve vertigo bağlantısı hakkında ipuçları vardı. Çocukluğun benign paroksismal vertigosu ve yetişkinlerin benign tekrarlayan vertigosu, iyi bilenen migren eşdeğerleridir.

Çocukluğun benign paroksismal vertigosu; dengesizlik atakları, anksiyete, sıklıkla nistagmus ve kusma ile belirli bir tablodur. Sağlıklı çocuklarda tekrarlayan bir tablo şeklinde görülür. Vertigo atakları sonlandıktan sonra bu çocuklarda daha sonra migren geliştiği gösterilmiştir. Çalışmalar bu çocukların birinci derece yakınlarında migren iki kat artmış oranda olduğunu bildirmektedir.

Kötüleştiren Faktörler Nelerdir?

Her ne kadar migren nedenlerini tam olarak anlamamış olsak da, aşağıdakileri de içeren bir dizi faktörün uyarıp kötüleşebileceğini biliyoruz:

• Hipoglisemi (düşük kan şekeri)
• Stres ve değişmiş uyku düzenleri
• Diyet
• Çikolata, kırmızı şarap
• Kafeinli kahve, soda
• Peynirler, Monosodyum glutamat (MSG)

Migrenle İlgili Eğilim ve Faktörler

• Kadınlar erkeklerden daha fazla migrene yakalanma eğilimi gösterirler.
• Menstrüasyonda semptomlar genellikle kötüleşir
• Aile geçmişi - migren ailelerde akma eğilimi gösterir

Ayırıcı Tanı

Doğru bir teşhis koymak, benzer belirtilere neden olabilecek diğer durumların ayırıcı tanısını iyi yapmak gerekir.  Diğer hastalıklar, örneğin:

• Benin Paroksismal pozisyonel Vertigo (BPPV)
• Meniere Hastalığı (ayrıca endolenfatik hidrops olarak da bilinir)
• Beyindeki Geçici İskemik ataklar ( mikro damar tıkanıklıkları) veya küçük damar kanamaları.
• İç kulak sıvı problemleri
• Vestibüler sinirin  irritasyonu

Dikkat Edilmesi Gerekenler

VM de ek olarak  doğal önleyici tedavilere uygulanmalı önleyici tedbirler alınmalıdır.

• Çikolata, kırmızı şarap, peynir, kafein ve monosodyum glutamat (MSG) gibi migrenleri tetikleyebilecek belirli gıdalardan kaçınmak.
• Egzersiz
• Stres Yönetimi
• Migren menstrüel dönemlerle ilişkilendirildiğinde, menstrüasyon zamanında tuz alımını kısıtlamak yardımcı olabilir.

Tüm kronik veya öngörülemeyen vestibüler bozukluklarda olduğu gibi, bozukluğun psikolojik sonuçlarına dikkat edilmesi, uygun ilaçlar ve konsültasyonlar ile gereklidir. Neredeyse tüm hastalar için, diyet, egzersiz ve ilaç tedavisinin doğru kombinasyonu (gerekirse) belirtilerin iyi bir şekilde hafifletilmesine ve normal yaşam biçiminin geri dönüşüne yol açacaktır.