Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları
Üst solunum yolu deyince burun, sinüsler, yutak (f...
Geniz akıntısı burundan geriye, boğaza doğru değişik kıvamlarda ve miktarda salgı akmasıdır. Akıntı normalde doğal bir mekanizma olup, burnun fizyolojik mekanizması sonucudur. Burun hem yıkama hem de nemlenme fonksiyonunu yerine getirir. Bazı hastalıklar sonucunda akıntının kıvamı ve miktarı değişime uğradığından, kişi genizde rahatsızlık hissetmektedir.
Burun ve sinüsler salgı yapan hücreler içermektedir. Bu salgı havayı nemlendirir, içerisinde mikroplara karşı antikor denen proteinler barındırır. Miktarı günde 500 cc kadar olabilir. Mukus (salgı) örtüsü tüm sinüs ve burun içi dokuların üzerini örtmektedir. Bu mukus örtüsü hava yoluyla burun içi ve sinüslere ulaşan havadaki partiküller ve mikroplar sürekli olarak üretilen bu salgı yardımıyla ortamdan uzaklaştırılması gerekir. Bu görevi burunda arkaya doğru akımı sağlayan ve taşıyan tüycük hareketleri bu görev sağlanır. Mukus salgısı genizden aşağı doğru iner ve yutulur. Normalde bu işlevler bizi rahatsız etmez. Fakat birtakım burun içi şişmelerle ve tıkanıklıklarla akım yavaşlar fazlaca beklemeden dolayı koyulaşıp yapışkan hale alır. Sonuç olarak bu durum bir seri rahatsızlığı ve tekrarıyla da kısır döngü oluşturur.
Ortam havasının kuru olması, enfeksiyonlar, salgı hücrelerinin yapısının değişmesi, salgıyı taşıyan tüycüklerin fonksiyonunun bozulması, salgı kontrolünü yapan sinirsel uyarıların bozulması, soğuk hava, parlak ışık, alerji, bazı besinler ve baharatlar, gebelik, hormonal değişiklikler, doğum kontrol hapları, bazı ilaçlar, genetik bozukluklar (hareketsiz tüycük sendromu) ve burun içi anatomik yapılardaki değişiklikler. Alerjik burun hastalıkları ve soğuk algınlığının başlangıcında mukus salgısı şeffaf ve bol miktarda olmaktadır. Soğuk algınlığının ilerlemiş aşamalarında salgı koyulaşıp sarı veya yeşil renge dönüşebilir. Bu durum bakteriyel bir enfeksiyonun (sinüzit) belirtisidir.
Çevresel faktörler: Hava kirliliği (sigara dumanı, endüstriyel dumanlar, egzoz gazları), özellikle kışın klima ve kaloriferle ısınma sonucunda havanın kuruması , sinüzit, Burun içindeki kıkırdak bölüm eğriliklerinde yani deviasyonlar hava akımının mukozayı kurutabilmektedir. Ayrıca sinüzit, yaşla beraber burun yapılarında fonksiyon bozuklukları da bu durumları oluşturabilmektedir.
Salgı azalmış veya kıvamı artmışsa, kişi normalde farkına varmadan yuttuğu salgıyı hissetmeye başlar. Yutkunma sırasında takılma hissi, sürekli yutkunmaya çalışma, boğazını temizleme ihtiyacı görülebilir.
Grip veya Alerjik hastalıklarda bol miktarda sulu ve akışkan salgının genizden aktığı hissedilir. Ayrıca aynı özellikteki salgı burundan dışarıya da akar.
Sinüzitlerde hem genizden aşağıya hem de burundan dışarıya daha kıvamlı, sarı-yeşil, bazen kanlı ve kötü kokulu akıntı olur.
Öncelikle anormal salgının hangi nedene bağlı olduğu saptanmalıdır. Teşhisin konmasında detaylı bir kulak-burun-boğaz muayenesi yapılır. Alerji açısından hasta şikâyetleri değerlendirilip, alerjik araştırmalar, alerji testleri yapılmalıdır. Salgının azalması veya kıvamının artmasına bağlı durumlarda çevre şartlarının düzenlenmesi (hava kirliliğinden uzaklaşma, sigaranın bırakılması, ortam havasının nemlendirilmesi), kişinin aldığı sıvı miktarının arttırılması, burun içerisinin serum fizyolojik ve özel olarak hazırlanmış deniz sularıyla nemlendirilmesi ve belirli süreyle salgı yumuşatıcı ilaçların kullanılması önerilir. Alerjik hastalık varsa ve alerjiye neden olan faktör biliniyorsa, öncelikle ortamdan uzaklaşılır veya uzak durulur. Hiposensitizasyon (aşı tedavisi) yapılabilir. Alerjiyi kontrol altına almak için çeşitli ilaçlar kullanılabilir. Burun içi eğriliklerin neden olduğu sıkıntılarda devisyon ameliyat yani kıkırdakları düzelme yolu açma işlemi uygulanır.Burun etleri geri dönüşümsüz şişse radyofrekansla küçültme işlemi uygulanır. Sinüzit varsa tetkik ve tedavisi yapılır. Eğer kronik bir sinüzit durumu varsa sorunun operasyonla düzeltilmesi gerekebilir.
Not: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.