Covit ( corona virüs), Aşılar & Tinnitus İlişkisi

CORONAVİRÜS VE TİNNİTUS

Corona virüs salgının ilk  başladığı tarihlerde ciddi anlamda kişilerin iç kulakta sorunlar ile problemleri gördük. Bunun yanısıra  o dönemlerde işin psikolojik tarafındada tablo ve etkileşim oldukça kötü idi. Kişilerde o zaman belirsislikler nedeni ile ciddi  kaygı ve endişeye  neden oldu. Bitmek bilmeyen kapanmalar, iptaller, seyahat yasakları ve hızla artan işsizlikle birlikte, bildiğimiz gibi hayat yaşantı tamamen değişti. Endişe ile kişilerin aşı uygulamalarıda günümüzde ikincil sorunlarında ortaya çıkmasına neden oldu. Geç dönem işitsel sistemdeki sorunları gerek covit geçirenlerde, gerek aşı olanlarda günümüzde görmeye başladık. Gene o dönemlerin endişesi ile aşı veya corona geçirmeksizin  kişilerde stres oluşturabilecek unsurlar hem bilinçli hem de bilinçsiz olarak artı ve stres anksiyete kaynaklı tinnituslarında ortaya çıktığını görmekteyiz.

İşitme sisteminin Corona virüs ile etkileşimi; hasar,

COVID-19 enfeksiyonlarına özgü olarak, SARS-CoV-2 sivri proteininin kokleadaki belirli reseptörlerle etkileşime girdiği ve bunun da iç kulağın COVID-19 enfeksiyonuna karşı savunmasız olduğunu gösterilmiştir [16]. İşitme organındaki (koklea) hasar, diğer viral enfeksiyonların kulağı etkileyen mekanizmaları ile benzerdir. Enfeksiyonunun kokleadaki dış tüy hücreleri üzerinde zararlı etkileri olduğu, bilimsel çalışmalarda göstermiştir. Ancak kişi kulağının durumu ile ilgili önceden bir bilgi olmaması nedeni ile,  ne kadar sağlıklı bir koklear fonksiyonuna sahip olduğu  bilemez. Bu nedenle  kulağınız ne kadar sağlıklıdır?. Sistemin zayıf bir halkası mıdır bu bilinmez. Genellikle viral enfeksiyonlar,  Dış tüylü hücrelere verilen hasar, ikincil işitsel sistem hasarı tipik olarak koklea içindedir.  Sitokin adı verilen iltihaplı moleküller COVID-19 enfeksiyonunda önemli ölçüde yükselir (buna "sitokin fırtınası" denir). Bu yüksek sitokin seviyeleri sinaptik plastisiteyi etkileyebilir ve nöroinflamasyonla bağlantılı işitsel bozukluklara katkıda bulunabilir.

Bunlarında ötesinde periferik işitsel sisteme zarar verme mekanizmaları, Corti, stria vaskülaris veya spiral ganglionun doğrudan viral hasarını içerebilir. Ancak bazı virüsler işitsel beyin sapını da etkileyebildiği bilinen gerçektir. Bu nedenle hasarın boyutu daha geniş bir alanda olabilmektedir.

Covid Sonrası Merkezi Duyarlılık ve Tinnitus

Enfeksiyonun ilk etkisinin ardından kronik tinnitusa doğru gidişata veya mevcut tinnitusun alevlenmesi büyük olasılıkla merkezi duyarlılaşma ile ilişkili süreçlere atfedilmektedir.

Yukarıda belirtildiği gibi, merkezi duyarlılık beynin duygusal ve stresle ilişkili bölgelerinden, uykudan ve beslenmeden kaynaklanan etkilerle artar. Bu faktörler tinnitusla çakıştığında, tinnitus şiddetini etkileyen yeni sinir yollarının oluşumunu güçlendirirler.

Merkezi duyarlılaşma, beynin tinnitusa dikkatini artırır ve bu da tinnitus algısını artırır. Bu hastalarda migrenin aktivasyonu, de  tinnitusa neden olabilen veya önceden var olan tinnitusun ses yüksekliğinin artmasına yol açabilen bir migren türü olan koklear migrenin gelişmesine yol açabilir.

Covid-19'un farklı bulgularla kendini gösterebileceği akılda tutulmalıdır. Tinnitus ve işitme kaybı olan hastaların değerlendirilmesinde ayrıntılı öykü, klinik muayene ve odyolojik değerlendirme mutlaka gereklidir.

Araştırmalarda Harvard Massachusetts , Stanford Medicine den  doktor Konstantina Stankoviç ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden olan Prof.dr.Lee Gehrke ile birlikte covit ile ilgili  çalışmalar yaptılar. Covitin 48 saat sonra iç kulak hücrelerinin enfekte edebileceğini çalışmalarında gözlemlediler. Yapılan bir bilimsel çalışmada Araştırmacılar, hücresel modelleri ve doku örneklerini kullanarak, yani SARS-CoV-2'nin iç kulağa bulaşmasını mümkün kılan proteinleri belirledi. Son gelişmeler, kulak çınlaması ile COVID-19 arasında potansiyel bir ilişki olduğunu gösterdi. Başkaca br çalışma,da, tinnitus şiddetini, iyileşme beklentilerini ve diğer kalıcı COVID-19 etkileriyle bağlantısını inceleyerek COVID-19'dan sonra kulak çınlamasını uzun dönem etkilerini anlamayı amaçladı. 1331 eski COVID-19 hastasını içeren çevrimiçi anket, kulak çınlaması şiddetini, bilişsel sorunları ve tıbbi geçmişi değerlendirdi. Katılımcıların %27,9'u enfeksiyondan sonra kulak çınlaması bildirdi. Bulgular, kulak çınlaması şiddeti arttıkça doğal iyileşme şansının düştüğünü ve daha fazla kişinin devam eden semptomlar yaşadığını gösterdi. 

Tinnitus, geçmişte COVID geçirenler de dahil olmak üzere hastalarda uzun süreli etkilerle sıklıkla ilişkilendirilen kalıcı ve rahatsız edici bir tıbbi semptomdur. Dünyada genelikle nüfusun %14 ünde tinnitusun görüldüğünü bildirilmektedir. Çin'de, kulak çınlamasının yaygınlığı bölgelere göre değişmekte olup %10,4 ile %14,5 arasında değişmektedir.  Başka bir çalışmada  COVID-19 sonrası tinnitusun yaygınlık oranının %27,9 olduğu ve bunun genel popülasyondakinden daha yüksek olduğu bulundu. Bu yüksek yaygınlık, yeni koronavirüsün neden olduğu kulakla ilgili toksisiteye bağlanabileceği belirtilmiştir.

Kulak çınlamasında COVID de geç dönemi  ve aşıların rolü

Tüm aşılar, çalışma biçimlerinin doğal bir parçası olan belirli bir düzeyde iltihaplanmaya neden olur. Aşılar bağışıklık sistemini uyararak vücudunuzun potansiyel tehditleri tanımasını ve onlarla savaşmasını sağlar. Ancak bu iltihaplanma bazen nöroinflamasyonu tetikleyebilir, bu da kulak çınlamasına neden olabilir.

Beyindeki herhangi bir neuro inflamatuar olay, beynin duyusal eşiklerinin düşürüldüğü merkezi duyarlılaşmayı tetikleme potansiyeline sahiptir. Bu, ağrı, baş ağrısı, baş dönmesi ve kulak çınlaması gibi duyuların daha yoğun veya sık hale gelebileceği anlamına gelir. Bu, yalnızca aşılamalardan sonra değil, aynı zamanda beyin sarsıntısı, migren veya beyin ameliyatları gibi olaylardan sonra da yaygındır. Zamanla, uzun süreli neuroinflamasyon merkezi duyarlılaşmaya yol açarak bu semptomların algılanmasını güçlendirir.

COVID Aşısı Tinnitus Verileri

Johnson & Johnson aşı klinik deneyleri, şiddetli olmayan altı kulak çınlaması vakası bildirdi. Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) daha sonra, bunların aşıyla ilgili olmadıklarına karar verdi. Ağustos 2021 itibariyle, Aşı Olumsuz Olay Raporlama Sistemi (VAERS) veri tabanı, herhangi bir marka ile aşılamadan sonra yaklaşık 9.000 kulak çınlaması vakasını belgelemiştir. Kasım 2021 itibariyle, Birleşik Krallık ‘ta yaklaşık 8.000 kişiden biri, covid aşısını aldıktan sonra tinnitusun başladığını veya kötüleştiğini bildirmiştir. Bu, İngiliz Tinnitus Derneği'nin covit aşısı sonrası tinnitus'u nadir görülen bir yan etki olarak etiketlemesine yol açmıştır.

Michigan Eyalet Üniversitesi bulaşıcı hastalık uzmanı olan, Peter Gulick, Verywell'e göre. " Covid-19 aşısından sonra endişeye neden olabilen yan etkilere nedeni ile ve son derece nadir oluşabilecek tinnitusun aşılanmayı engelleyecek kırmızı bir çizgi olamayacağını bildirmiştir. Aşıyı takiben az sayıda kulak çınlaması vakası için tek bir açıklama olmasa da Gulick, önceden var olan bir durumun veya kulak çınlaması öyküsünün kulak çınlamasının harekete geçmesine neden olabileceğini söylemektedir. Gulick, kulak çınlaması geçmişiniz ve/veya önceden var olan bir kulak rahatsızlığınız varsa, virüs kaptıktan veya aşı olduktan sonra kulak çınlamasının tetiklenebileceğini söylemektedir. Gulick, "Önceden var olan kulak çınlaması aşı olmak için bir kontrendikasyon değildir, ancak ilk dozdan sonra kulak çınlaması yaşanır ve geçmiyorsa veya kötüleşiyorsa, ikinci dozu düşünmeden önce bir doktorun tetkiklerle beraber önerilerinin dikkate alınmasını önermiştir.  Ayrıca Gulick, Veriler olmadan, kulak çınlamasının kalıcı bir şey olup olmayacağını görmenin zor olacağını, çünkü onu bilecek yeterli bilgiye sahip olabilecek kadar uzun süre çalışmaların olmadığını bildirmektedir.

Başka bir araştırmacı, bazı insanlarda aşıya güçlü bir bağışıklık sistemi yanıtının nöroinflamasyona yol açabileceğine inanıyor. Yorgunluk ve zihinsel sorunlar gibi bulgulara içerebilen bu inflamatuar yanıtın, mevcut işitme sorunlarını kötüleştirdiği düşünülmektedir.

"Tinnitus Covid-19'dan çok yaygın değil" Fakat kişinin zaten kulağında önceden var olan bir problem olduğunu varsayalım. Bu durumda virüs veya aşı, kokleadaki küçük tüy hücrelerini etkileyebilir. Kulak çınlamasına veya sinir hasarına neden olmaktan sorumludur. Genellikle, kulak çınlamasını zaten sorunu olan kişide daha sık olur veya görülür. Yani hiç sebepsiz birden ortaya çıkması gibi bir düşüncenin yanlış olduğu düşünülmektedir.

Aşılar COVID-19 için yeni bir tür olduğundan, bunların kulak çınlaması üzerindeki etkileri konusunda bazı endişeler vardı. 14 Eylül 2021 itibarıyla Aşı Yan Etkileri Bildirim Sistemi (VAERS), koronavirüs aşısıyla ilişkili 12.247 aşı sonrası kulak çınlaması vakasını belgelemiştir.

Ancak, geniş popülasyonlar bağlamında ele alındığında, COVID aşısından sonra yeni başlayan tinnitus vakaları bildirilen çok düşüktür (%0,5'ten az) . Aslında, bu oranlar grip aşısı gibi yaygın olarak uygulanan diğer aşılardan daha düşüktür. Yine de, bu yalnızca yeni başlayan tinnitus Covid aşısı vakalarına bakmaktadır.

Aktif COVID işitme kaybına neden olabilir mi?

Yeni başlayan işitme kaybı genellikle viral enfeksiyonlarla ilişkilendirilir. "Ani sensörinöral işitme kaybı" (işitme kaybı aniden olduğunda) ile COVID enfeksiyonları arasındaki ilişki hakkında giderek artan bilimsel makaleler bulunmaktadır. COVID'e yakalanmış 3700'den fazla kişi üzerinde yapılan bir çalışmada, %5,1-6,4'ü enfeksiyondan 3 ay veya daha uzun süre sonra işitme kaybı yaşadıklarını belirtmiştir.

Bazı hastalar uzun covit'de kelime anlamada zorluk yaşarlar. Bu muhtemelen uzun covit'in neden olduğu beyin sisi nedeniyle oluşur ve bu da beynin konsantre olma yeteneğini, özellikle gürültülü ortamlarda azaltır. Yukarıda belirtildiği gibi, bu beyindeki bir süreçle ilişkili olabilir.

İnsanlar Covid ile işitme kaybı yaşadıklarında, buna sıklıkla kulak çınlaması da eşlik eder. Covit  ile ilişkili işitme kaybı olan hastaların bir vaka serisinde, %61'inde kulak çınlaması da gelişti bildirilmiştir.. 

Covit vertigoya neden olur mu?

Uzun süreli covıd genellikle vertigo dahil denge bozukluklarıyla birlikte gelir. Denge ve işitmeden sorumlu iç kulak organlarının dokularındaki benzerlik göz önüne alındığında, bu korelasyon beklenir.

Uzun covıd semptomlarının meta-analizi, hastaların %27-42'sinde vertigo, baş dönmesi veya denge bozukluklarının mevcut olduğunu çalışmalarda gözlemlenmiştir. Başka bir ankette, %60'ı semptom olarak vertigo veya baş dönmesi olduğunu ve %25'i hem vertigo/baş dönmesi hem de kulak çınlaması yaşadığını bildirdilmiştir.

COVID geç dönemlerinde  hastalarında baş dönmesi ve vertigoya neden olan olası bir neden migren sürecinin aktivasyonudur . Bu atipik migren formunda hastalar hiçbir zaman baş ağrısı yaşamayabilir ve migrenin tek belirtisi vertigo olabilir. Bu durum (''vestibüler migren'' olarak adlandırılır) stres , kötü uyku, diyet, görsel hareket uyarımı vb. gibi diğer faktörler nedeniyle kronikleşebilir.

Tahmini yaygınlık oranına sahip sistemlere göre uzun süreli COVID semptomları 

Genel bakış ve bilimsel sunumlar

İşitme Sağlığı Vakfı'na göre , ABD'deki insanların en az %10'u kronik olarak kulak çınlaması yaşıyor, Güncel olarak her on kişiden 1 veya 2 kişi tinnitusa sahip. Tinnitusun kişideki etkileri hafiften ağır dereceye kadar hissedilebilir, uyku ve günlük zindeliği olumsuz etkilenebilmektedir. Araştırmalar, COVID-19'un mevcut kulak çınlamasına katkıda bulunabileceğini veya şiddetlendirebileceğini gösteriyor.

Frontiers in Public Health Journalda, Kasım 2020'de bildirilen yayının da: Aşı durumundan ayrı olarak, hali hazırda kulak çınlaması olan kişilerin pandemi sırasında durumlarının daha da kötüleştiğini gördüler. 48 ülkeden yaklaşık 3.100 kişiden oluşan bir örneklemde, araştırma şunları gösterdi;  İnsanlar, sosyal olarak diğerlerinden izole olurken, tinnituslarını daha fazla fark etme eğilimindeydiler. Önceden kulak çınlaması olan kişilerin yaklaşık %32'si, pandemi kaynaklı yaşam tarzı değişikliklerinin bir sonucu olarak semptomlarından daha fazla rahatsız olmuştu. Tinnitusu olan kişilerin yaklaşık %86'sı daha az sosyal ve %58'i daha yalnız olduğunu bildirdi. Bu duyguları yaşayan kişilerin, pandemi sırasında tinnitus semptomlarıyla baş etmenin daha zor olduğunu bildirmişlerdir. Bu durum insanların %25'inde tinnitus dahada kötüleştirdiği gözlemlenmiştir. 3100 kişinin içinde Covit geçiren 237 kişinin %40'ı kulak çınlamalarının "önemli ölçüde kötüleştiğini" bildirtilmiştir. Tinnitusun virüs enfeksiyonunun kişilerce büyütülmesinin önemli bir nedeni de strestir. Ayrıca araştırmacılar, Covid-19'un stres faktörlerini artırdığını; karantina, izolasyon, yalnızlık, evde çocukları yönetmek vb. faktörlerle kulak çınlamasını tetikleyen stresi kalıcı hale getirdiğini gözlemlemişlerdir.

Ağustos 2020'de yapılan bir başka araştırma da, pandemiyi stresli veya sinir bozucu olarak gören kişilerin rahatsız edici tinnitus semptomları bildirme olasılığının daha yüksek olduğunu gösterdi.

Araştırmacılar hala Corona virüs ve tinnitus arasındaki ilişkiyi araştırma çalışmalarına devam etmektedirler. Tinnitus, Dünya Sağlık Örgütü veya Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri tarafından bir Covid-19 semptomu olarak listelenmese de, her geçen gün giderek daha fazla vaka, covit ile aynı anda tinnituslarının olduğu bildirmektedir.

New York Times kısa süre önce yazılan haberde: Covid-19 ile kulak çınlaması arasındaki bağlantıyı araştıran makalede, daha fazla ayrıntı sağlayan yeni çalışmayı yayınladı. 

Mart 2021'de Journal of International Odyology de yayınlanan makalede araştırmacılar 60 Covid-19 hastasını değerlendirdi ve virüslü kişilerin %15'inin de kulak çınlaması olduğu bulundu. Manchester Üniversitesi'nde odyoloji biriminde çalışmanın ortak yazarı prof. Kevin Munro, bu bulguları araştırıp çalışma yayınlandıktan sonra, kulak çınlaması ve Covid-19 yaşadıklarını paylaşan kişilerden yaklaşık daha pek çok e-posta bildirimleri aldığını söyledi. Munro zaten diğer Kızamık, kabakulak, menenjit gibi bazı virüslerin işitme sağlığını etkilediğinin bilindiğini vurguladı. Bu nedenle Corona virüslerde, beyne giden ve beyinden bilgi taşıyan sinirlere zarar verebileceği bilgisi paylaşıldı.

Coronavirüs ve Tinnitus Bağlantısını Arayan Gelişmekte Olan Araştırmalar

Ek olarak, araştırmacılar ayrıca COVID-19'u tedavi etmek için alınan ilaçların da kulak çınlamasına olumsuz katkıda bulunabileceğini öne sürdüler.

Covid-19'un sinir-duyu sistemleri üzerindeki etkileri tam olarak anlaşılamamıştır. Bununla birlikte, Covid-19'un, hastaların %30'a kadarında çoğunlukla koku alma ve tat alma değişiklikleri olarak ortaya çıkan nöro-duyusal işlev bozukluğu ile sonuçlandığı varsayılmıştır.

COVID-19 ile ilişkili odyo-vestibüler bozukluklar için çeşitli mekanizmalar önerilmiştir. Böyle bir hipotez, iç kulakta kalıcı inflamatuar sitokinlerin doğrudan koklear ve labirent hasarına neden olmasıdır.

Önerilen ek mekanizmalar, eşlik eden bir otoimmün yanıtı veya şiddetli akut solunum sendromu koronavirüs 2 (SARS-CoV-2) tarafından anjiyotensin dönüştürücü 2 (ACE) reseptörleri yoluyla sinirlerin istilasını içerir. Hidroksiklorokin ve makrolidler gibi ototoksik ilaçların Covid-19 tedavisinde kullanılması da bu tür odyolojik sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir.

Bireylerin 2019 korona virüs hastalığından (COVID-19) iyileştikten sonra meydana gelen kulak çınlaması, baş dönmesi ve sensörinöral işitme kaybı vakaları bildirilmiştir. Bununla birlikte, korelasyon ve nedensellik henüz belirlenmemiştir.

Tedaviler, stratejiler;

Genel tinnitus yönetimi ve tedavileri bu gibi durumlarda geçerlidir.

Şayet stres ile oluşmuş bir tinnitusa çift yönlü tedavilerde hareket etmek önemlidir. Hem stres hemde stresin oluşturduğu değişimlerin tedavisi gerekecektir. Stresin pek çok hastalığa davetiye çıkardığı zaten bilinmektedir. Bu nedenle oluşan dejeneratif işitsel alan sorunları önce anket değerlendirmeleri ve ileri tetkiklerle tespit edilmeli stres yönetiminde çift yönlü tedavilerle tinnitusun üstesinden gelmek mümkün olabilecektir. Destek tedavileri ile cihaz bazlı nöromodülatif tedaviler ideal bir tedavi şekli olabilmektedir. Yapılması gereken tetkikler;   multifrekans  3-d multifrekans wideband timpanometri / akustik reflex testleri, yüksek frekans odyogram, tinnitusun karakteri, frekansı, desibel tespiti için tinnometer level test, östaki fonksiyon testleri, vs. multiparemetrik fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme işlemi olacaktır.

Baş dönmesi yani iç kulağın denge sisteminin sorunlarında gene ileri vestibuler tetkikler radyolojik ileri görüntüleme yöntemleri ile denge bozukluğu yaratan unsuru veya hangi denge bozukluğu hastalığı olduğu tespit edilerek bulgulara göre denge sistemi rehabilite ve tedavi edilmelidir. Ayrıca bazen durum sersemlik hisi sanki sallanıyormuş gibi bir denge bozukluğu ile devam edebilmektedir. Dizzines adı verilen bu durum aslında denge sisteminde sorunun dipte devam ettiğini gösterir. Bu durumda yaklaşımlar vertigodaki şekliyledir. Yapılması gereken tetkikler;   VHİT, FHİT, statik posturagrafi, vitual realty, multiparemetrik fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme işlemi olacaktır.

İşitme kaybı ve / veya tinnitus eşlik ediyorsa ve tablo akut gelişmişse öncelikle orta kulak enfeksiyonu ekarte edilmelidir. Zira covitte virütik orta kulak enfeksiyonları görülmektedir. Buna yönelik öncelikle orta kulak enfeksiyonuna yönelik tedaviler uygulanmalıdır. Orta kulakta enfeksiyona bağlı bir sıvı birikimi söz konusu ise gerek medikal gerekse ihtiyaç olduğunda cerrahi prosedürler uygulanmalıdır. Enfeksiyon ne kadar hızlı bir şekilde elimine edilirse iç kulağa yansımada o ölçüde daha az olabilir veya önlenebilir. Şayet orta kulakta bir enfeksiyon söz konusu değilse iç kulakta ve / veya işitsel sistemin bir kısmında sorun oluşup işitme kaybı gelişmişse tedavilere yaklaşım ani işitme kaybı prosedürleri ile hareket edilmelidir. Ancak bulgular tedavinin prensiplerini belirleyecektir. Bulgulara göre HBO tedavileri, kortizon tedavileri, intra timpanik kortizon enjeksiyonları, medikal tedaviler, destek tedavileri hassasiyetle düşünülüp bir veya birden fazlası uygulanmalıdır. Tabi bu uygulamalar mutlaka hekim kontrolünde hassasiyetle düşünülerek, tetkik bulgularıyla yakından takip edilerek yapılmalıdır.

Gerek işitme kaybı gerek eşlik eden tinnitus veya sadece tinnitus söz konuş ve sorunun üstünden bir zaman geçmiş ise hasarın derecesini tespit etmek için gene kapsamlı bir çalışma ile bulgulara ulaşmak gerekecektir. Bu prensipler dahilinde; multifrekans  3-d multifrekans wideband timpanometri / akustik reflex testleri, yüksek frekans odyogram, tinnitusun karakteri, frekansı, desibel tespiti için tinnometer level test, östaki fonksiyon testleri, vs. multiparemetrik fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme işlemi tetkikleri mutlaka yapılmalıdır. Sonrasında geç dönem tedavilerden Nöromodülatif tedaviler,r-TMS, HD-tdcs, t- RNS, Tc-VNS, TRT, CBT, notch terapi, destek tedavileri uygulanabilmektedir. Ayrıca  coronada pıhtılaşma faktörlerinin etkilenmesi ile oluşabilecek damarsal akım sorunlu (vasküler venöz tinnitus) tinnituslar, ek ilave tetkiklerle desteklenip özellikli tedaviler uygulanmalı gerekirse damarsal stenetleme, balon gibi kapalı cerrahilerde uygulanabilmektedir.

Kaynak

• Prevalence and prognosis of tinnitus in post-COVID-19 patients: a cross-sectional survey, Shihang Mao 1, Dantong Gu 2, Di Wang 1, Peifan Li 1, Xiaoling Huang 1, Haoning Yin 3, Shan Sun 1,✉PMCID: PMC11574603  PMID: 39512084

• Centers for Disease Control and Prevention. About the vaccine adverse event reporting system (vaers).

• American Tinnitus Association. Tinnitus Causes.

• Centers for Disease Control and Prevention. Possible side effects after getting a covid-19 vaccine.

• U.S. Food & Drug Administration. Fact sheet for healthcare providers administering vaccine (vaccination providers).

• British Tinnitus Association. Coronavirus vaccines and tinnitus.

• Drug Discovery and Development. Researcher: neuroinflammation may be behind tinnitus reports in some covid-19 vaccine recipients.

• Beukes EW, Baguley DM, Jacquemin L, et al. Changes in tinnitus experiences during the covid-19 pandemic. Front Public Health. 2020;8:592878. doi:10.3389/fpubh.2020.592878

• Schlee W, Hølleland S, Bulla J, et al. The effect of environmental stressors on tinnitus: a prospective longitudinal study on the impact of the covid-19 pandemic. J Clin Med. 2020;9(9):2756. doi:10.3390/jcm9092756

• Centers for Disease Control and Prevention. V-safe after vaccination health checker.

• Cleveland Clinic. Tinnitus.

• Centers for Disease Control and Prevention. Symptoms of covid-19.

• National Institutes of Health. SARS-CoV-2 infection of the inner ear.

Not:  Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz. 

Sayfa içeriğindeki bilgiler izinsiz kullanılamaz.