Sanal Gerçeklik - VR - Vertigo Tedavisinde

Birimimiz vertigo hastalarını tedavi etmek için yenilikçi Vitual realty -VR / sanal gerçeklik teknolojisini kullanmaktadır.

Sanal gerçeklik teknolojileri vertigo alanında kullanılması çok yenidir.  Vertigo hastaları için iyileşme süresini azaltmaya yardımcı olabileceğine kanıtlanmıştır. Rehabilitasyon terapisi, hastaların dijital bir manzara ve sanal gerçeklik uygulamalarını kullanarak semptomları üzerinde kontrol sahibi olmalarını sağlar.

Vertigo, farklı somatosensoriyel ( duyusal organlar- reseptörler – kas, kiriş, eklem,cilt dokunma reseptörleri vs.), görsel ve vestibüler ( denge) sistemler arasında bir uyumsuzluk olduğu durumdur. Bu durum gözün hareketini ve duyusunu kontrol etmeyi zorlaştırır. Sonuç olarak, hastalar genellikle görsel olarak zorlu ortamlarla ( denge kabiliyeti gereken ) baş edemezler. Hastaların görsel zorluklara uyum sağlaması gerekir. Bazı iş kollarında bu durumlar çok önem arz eder. Yüksekte çalışanlar, İtfaiye, inşaat işlerinde çalışanlar, denge kabiliyetinin gerekli olduğu iş kolları gibi.

Nüfusun yaşlanması ile, yaşam kalitesini iyileştirmeye ilgi ile kulak burun ve boğaz alanındaki baş dönmesine odaklanma artmıştır.  Bilimsel bir çalışma, yetişkinlerin % 21,7’sinin baş dönmesi yaşadığını ve baş dönmesinin düşmeler için önemli bir risk faktörü olduğunu bulmuştur Gelecekte nüfus yaşlanması ile baş dönmesi tanı ve tedavisi daha önemli hale gelecektir.(1)

Vestibüler rehabilitasyon, egzersiz yoluyla vestibüler sistemin açıklarını telafi etmeyi amaçlar. Vestibuler rehabilitasyon;  duyusal girdinin değiştirilmesini teşvik eden,  hareketlilikte postür ve hareket stabilitesini arttıran, düşme riskini azaltan vertigoyla ilişkili kaygı ve depresyonu düzenlenleyen, baş dönmesine neden olan durumun değiştirilmesini sağlayan bir tedavidir. Yakın zamanda geliştirilen kişiye özel vestibüler rehabilitasyon tedavisi, hastanın semptomlarına ve koşullarına bağlı olarak çeşitli egzersizleri birleştirerek tedavi sağlar.

Sanal gerçeklik (VR), insanlar ve bilgisayarlar arasında, gerçek zamanlı simülasyon ve görme, işitme, dokunma, koku ve tat gibi çeşitli duyusal kanallar aracılığıyla etkileşimi içeren bir arabirimdir. VR kullanımının kapsamı çok değişkendir ve son çalışmalar anatomi, üç boyutlu hasta modelleme, sanal cerrahi ve rehabilitasyon dahil olmak üzere tıp alanında VR teknolojilerini uygulamıştır. VR teknolojilerini kullanan rehabilitasyon sistemleri yakın zamanda araştırılmış ve geliştirilmiştir.  Ayrıca, hastaları sürekli olarak rehabilitasyona motive etmek için oyunlar gibi içerikler uygulayarak ve tedaviyi zevkli ve ilgi çekici hale getirerek tedaviye katkısını artırtmıştır. Halen rehabilitasyon ile VR'yi birleştiren çalışmalar devam etmektedir.

Vestibüler rehabilitasyonun etkinliğini artırmak için VR kullanımı üzerine çalışmalar yapılmıştır. Daha önce bir denge rehabilitasyon ünitesi, kuvvet platformu ve Nintendo Wii Fit kullanılıyordu, ancak son zamanlarda kafaya monte ekranı (HMD) kullanan sürükleyici ekipman geliştirildi. Rosiak ve diğ.  göz izleyicileri ve HMD ile birleştirilmiş VR cihazının vestibüler rehabilitasyon sağlarken hedefe yönelik dikkati ve beyin ağlarının aktivasyonunu geliştirebileceğini göstermiştir.

Bu VR cihazları, geleneksel ekipmanların aksine, eğlenceli, konsantrasyonu artıran ve hastanın sürekli tedavisini sağlayan olan oyunlar kullanır. Ayrıca, birden fazla duyu aynı anda uyarmak rehabilitasyonun etkinliğini artırabilmektedir ve görsel vertigo hastalarının tedavisinde yardımcı olmaktadır.

Sanal gerçeklik (SG) ve vestibüler rehabilitasyon

SG; görme, işitme ve dokunma gibi çeşitli duyusal kanallar aracılığıyla, İnsanların sanal ortamda etkileşimini sağlayan teknolojik bir sistemdir. Bu etkileşim sırasında katılımcı, başa geçirdiği gözlük sayesinde sanal ortamı görüntülemekte ve yapay dünyada dolaşarak çeşitli aksiyonları gerçekleştirebilmektedir. 3 boyutlu grafik enstrümanları kullanılarak interaktif bir etkileşim sağlanmaktadır. Sarmal, bir etkiye sebep olan SG sistemlerinde kişi tamamen sentetik bir ortamı deneyimlemektedir. Dolayısıyla kullanıcı, fiziksel dünyadan izole bir şekilde bilgisayar üretimi yapay bir ortamda yer alarak eylemlerini gerçekleştirebilir ve takip edebilir.

Literatür incelendiğinde SG kullanımının, anatomi, üç boyutlu hasta modelleme, sanal cerrahi ve denge hastaların rehabilitasyonu dahil olmak üzere birçok tıp alanında uygulandığı gözlemlenmektedir.

SG sistemleri, son yıllarda vestibüler rehabilitasyon alanında da etkili bir terapi yöntemi olmuştur. Adaptasyon, habitüasyon ve substitusyon (yer değiştirme) egzersiz komponentlerini içeren oyunlar özellikle vestibüler bozukluklar sonucu kronik dengesizliğin tedavisinde, PVH hastalarında bakış stabilizasyonu egzersiz eğitiminde, hastaların çeşitli yönelim bozukluğunda ve postural kontrolünü yeniden sağlamada etkili bir tedavi yöntemi olduğunu kanıtlanmıştır. SG tedavisi, konvansiyonel egzersizlerden farklı olarak sanal ortamda gerçekleşen modern bir rehabilitasyon yöntemidir. SG, modern teknoloji sayesinde günümüz dünyasına yakın sentetik ortamlar ve sensör uyarılar oluşturabilmektedir. Bu durum neticesinde, SG sisteminde yer alan kişinin uyarılara verdiği fiziksel yanıt monitöre yansıyabilmektedir. SG teknolojisinin bu özellikleri koruyucu tedavilerden farklı olarak eğlenceli ortamlar yaratarak, kullanıcıların ilgi ve motivasyonlarını arttır. İnteraktif olma durumu ve hasta motivasyonun yüksek olması SG tabanlı rehabilitasyonda gözlenen en önemli avantajlar arasında gösterilebilir. Primer olarak eğlence amacıyla üretilmiş, evde de kullanabilen ve ticari olarak daha geniş kitle potansiyeline sahip SG teknolojisinin vestibüler rehabilitasyon alanında adaptasyonu çok zor olmamıştır. SG sistemleri geniş bir kullanım alanı bulmuş ve birçok akademik çalışma ile bilimsel araştırmalarda da yer almıştır. SG sistemlerine olan yatırımın artması, rehabilitatif oyunların geliştirilmesi rehabilitasyona yönelik araştırmalara da katkıda bulunmuştur.

KAYNAKLAR:

1. Virtual Reality for Vestibular Rehabilitation,  Jae-Jun Song /Clin Exp Otorhinolaryngol. 2019 Nov; 12(4): 329–330. Published online 2019 Oct 2. doi: 10.21053/ceo.2019.00983 PMCID: PMC6787470 PMID: 31575103
2. Chang J, Hwang SY, Park SK, Kim JH, Kim HJ, Chae SW, et al. Prevalence of dizziness and associated factors in South Korea: a cross-sectional survey from 2010 to 2012. J Epidemiol. 2018 Apr;28(4):176–84.
3. Rosiak O, Krajewski K, Woszczak M, Jozefowicz-Korczynska M. Evaluation of the effectiveness of a Virtual Reality-based exercise program for Unilateral Peripheral Vestibular Deficit. J Vestib Res. 2018;28(5-6):409–15.
4. Micarelli A, Viziano A, Micarelli B, Augimeri I, Alessandrini M. Vestibular rehabilitation in older adults with and without mild cognitive impairment: effects of virtual reality using a head-mounted display. Arch Gerontol Geriatr. 2019 Jul-Aug;83:246–56.
5. Park JH, Jeon HJ, Lim EC, Koo JW, Lee HJ, Kim HJ, et al. Feasibility of eye tracking assisted vestibular rehabilitation strategy using immersive virtual reality. Clin Exp Otorhinolaryngol. 2019 Nov;12(4):376–84
6. Meldrum D, Herdman S, Vance R, et al. Effectiveness of conventional versus virtual reality-based balance exercises in vestibular rehabilitation for unilateral peripheral vestibular loss: results of a randomized controlled trial. Arch Phys Med Rehabil. 96(7):1319-1328.e1, 2015.
7. Micarelli A, Viziano A, Augimeri I, Micarelli D, Alessandrini M. Threedimensional head-mounted gaming task procedure maximizes effects of vestibular rehabilitation in unilateral vestibular hypofunction: a randomized controlled pilot trial. Int J Rehabil Res. 40(4):325-332, 2017.
8. Song JJ. Virtual Reality for Vestibular Rehabilitation. Clin Exp Otorhinolaryngol. 12(4):329-330, 2019.
9. Whitney SL, Sparto PJ, Hodges LF, Babu SV, Furman JM, Redfern MS. Responses to a virtual reality grocery store in persons with and without vestibular dysfunction. Cyberpsychol Behav. 9(2):152-6, 2006.
10. Chen PY, Hsieh WL, Wei SH, Kao CL. Interactive wiimote gaze stabilization exercise training system for patients with vestibular hypofunction. J Neuroeng Rehabil. 9;9:77, 2012.

* Bilgi amaçlıdır ve Her hakkı saklı olup, Op.Dr. A. Ahmet Şirin'e  aittir.

Not:  Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.