Akustik Travma Nedir?

Erken dönem akustik travmalar da oluşan patoloji ve işitme sistemindeki olumsuz etkileşim önemlidir. Tinnitusu yaratan sorunun nerede olduğu hakkında bir fikir edinilmelidir. Bunun için ilk etapta yapılması gereken basit tetkiklerdir. Kişi hakkında yeterli sayılabilecek ön bilgiler verir. Akustik travmanın şiddeti, derecesi, maruz kalma süresi önemlidir. Top atışları,  roket atışları bomba gibi seslere maruz kalma sonucunda bulgular farklı iken, maruz kalınan alan içindeki sesin yansıyabileceği yüzeylerin olması durumu bir kat daha ağırlaştırmaktadır. Bu durumlarda bazen kulak zarında akut yırtılmalarda görülebilir. Sert gelen tokat darbesi de hem basınç hem de yüksek ses ile aynı durumu oluşturabilir. Tüm bunların yanı sıra zarda yırtılmalarla beraber kulak içi kemikçiklerin eklemsel diziliş konfügrasyonlarını bozabilmektedir. Bazen etki orta kulaktaki üzengi kemiğinin iç kulağa sesi sert iletmesi ile iç kulaktaki saclı hücrelerin etkilenmesine bozulmasına neden olabilir. Bunun ötesinde sesin şiddeti ve süresi ile orantılı şok etki ile işitme sinirinin beyine seyrinde beyin sapı kısmındaki nukleus adı verilen röle gibi işlem gören sinirlerin dağılım noktalarında sorunlar ve hasarlar oluşturabilmektedir. Bunların basitçe tanısında günümüz de yeni olarak kabul edilen kısa sürede sonuç elde edilen 3D wide bant timpanometri/ acustic reflex testi ile VEMP tetkik leri yapılmalıdır. Gene işitme testlerinde sadece normal odyogram değil en az 16.000 hz. frekansına kadar yüksek frekans odyogram ile işitme taranmalı bu taramalar yapılırken akustik travmada oluşan 6000 hz frekans düşüşü var mı bakılmalıdır. Genellikle gözlemlediğimiz bu tetkiklerin eksik yapıldığıdır. Normal odyogramlar da hem yüksek frekans bakılmamakta hem de ara frekans olan 6000 hz sınırı taranmamaktadır. Detaysız işitme testinde bu nedenle işitmesinde bir şey olmadığını düşünmektedir. Bu yanılgı ve hatalar tedavi yaklaşımında da hatalara neden olmaktadır. Şayet ses çok yüksek ve maruziyet süresi de uzunsa orta kulak kemikçiklerinden üzengi kemikçiği iç kulak bağlantısında bağlantı noktasından mikro iç kulak sıvı kaçaklarına neden olabilmektedir. Bu durumlarda Hiperbarik oksijen tedavileri kişide daha da durumu kötüleştirebilir. Hal bu ki HBO tedavileri akustik travma da kullanılan tedavilerdir. Ancak böyle durumlar söz konusu ise çok dikkat edilmeli önerilirken tam teşhislerle seçici davranılmalıdır.

Şayet daha düşük seviyeli ses üreten unsurlara bağlı akustik travmalar da harslarda farklılıklar oluşabilmektedir. Gene yukarıda belirttiğimiz rutin tetkikler mutlaka yapılmalıdır. Uygulanmamalıdır. Sesin seviyesi bir alt kademededir. Bunlar tabanca ile silah atışları, müzikholler, ağır iş makinesi sesleri ( matkap, hiltli sesleri gibi) düğün salonları, kulak yakında zurna davul çalınması gibi durumlardır. Burada gene maruziyet süresi önemlidir. Süre uzadıkça hasar oluşma ihtimali artar. Bunun la orantılı olarak sorun işitme kısmının sınırlı bölgelerinde iken beyin içi işitme sistemine kadar uzanabilir. Silah atışının kaç kez yapıldığı, kulağa ne kadar yakın olduğu, civarda sesi yansıtıcı duvar gibi yüzeylerin olup olmadığı, ortamın kapalı veya açık olması durumu etkilemektedir. Bu durmlar da hafif maruziyette orta kulakta kemikçikleri tutan mikro kas yapıları ve kulak zarı etkilenebilmektedir. Kulak zarı üç tabakadır. Bu üç tabaka hafif maruziyetler de bile etkilenebilmektedir. Bu etkileşim mükemmel olan kulak zarı kulak kemikciklerinin anatomik dizilimlerini etkiler ve sorunun ayrıca bir parçası olarak iç kulaktaki hücre hasarları ile beraber tinnitusa olumsuz etki katar. Bu durumlar söz konusu olduğunda bazı kişilerde tinitusunun yanı sıra, sesler parazitli, zırıltılı, hışırtılı algılanır.

gifTüm erken dönem akustik travmalar ne olursa olsun tetkikler hasasiyetle yapılmalı kişinin akustik travma ile oluşan sorun ve hasarlar hekim tarafından bilinmelidir. Bu tedavilerde doğru yaklaşımları da sağlar. Erken dönemde uygulanan HBO, intra timpanik kortizon enjeksiyonları ( orta kulağa kortizon enjeksiyoru), Vitamin, antioksidan mineral destek tedavileri gibi tedaviler Akustik travmanın erken basamağı olarak kabul edilirken, ugulama da seçici davranılmalıdır. Bazen olumlu gibi düşünülen bu grupta yer alan uygulamaların nadir de olsa daha da kötü durumlar yaratabileceği akıldan çıkarılmamalı, hassas ve seçici olunmalıdır. Tetkik sonuçlarına ve değerlendirmelere bakılarak emin olunduktan sonra bu tür uygulamalar yapılmalıdır.

Akustik travmalar da tedaviye cevapta erken dönem ilk 3 gün olarak bildirilse de aslında bu sürecin üstünde müracaat eden hastalarda tedaviler denenmelidir. Bu 15gün – 1 ay olsa bile erken dönem tedavileri inatla uygulanmalıdır. Tüm çabalara rağmen 1 ayı aşan süreçlerde bazen daha detaylı FMRI gibi tetkiklerde gerekebilmektedir. Bir aydan sonra r-TMS tedavileri denenebilir.

Not :  Tinnitus ile ilgili gelişmeler ve paylaşımlarımız, 2019 yılında yayına alınmış olup, Düzenli olarak son gelişmeler update edilip düzenlenip ile paylaşılmaktadır. Yukarıda yer alan bilgiler 2022 yılı son bilgilere göre düzenlenlemelerle sunulmuştur. 2023 yılındaki tıbbi literatür yayınlarına göre yeniden düzenlemelerle sunulacaktır.

Not:  Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz. 

Sayfa içeriğindeki bilgiler izinsiz kullanılamaz.